ضرورت تخصصی شدن هم افزایی و بهره وری هلدینگ ها
کمتر از ۶۰۰ روز پیش بود که دکتر علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی طی حکمی محمود اسلامیان را به عنوان مدیرعامل جدید صندوق بازنشستگی کشوری در دولت تدبیر و امید منصوب کرد و از وی خواست تا ضمن توجه به منابع و مصالح بازنشستگان عزیز و ارتقاء جایگاه صندوق، برنامه ریزی و سیاست گذاری در جهت ارتقاء بهره وری و عملکرد شرکتها و موسسات تابعه را مدنظر قرار داده و برای آن تدبیری بیندیشد
با ورود تیم مدیریتی جدید و تغییر و تحولات در سطح معاونین و مدیران ارشد صندوق بازنشستگی، تدابیر عقلانی و سیاست هایی نو آغاز شد که چشم انداز امیدوارکننده ای را برای صندوق بازنشستگی کشوری و در نهایت بازنشستگان آن پیش چشم گذاشت. یکی از تغییرات کلیدی و مهمی که برای نخستین بار در تیم جدید مدیریت صندوق در بخش اقتصادی اتفاق افتاد، دیدگاه یکپارچه سازی، مدیریت و نظارت دقیق بر شرکتهای تابعه بود. بنابراین، مدیرعامل با ارنج درستی از تیم مدیریتی خود، از تشکیل هلدینگهای شش گانه در سطح صندوق بازنشستگی کشوری خبر داد که شرکتهای مختلف و زیرمجموعه صندوق را در خود جای می داد و از سوی دیگر، می توانست به نظارت بیشتر و اجرای سیاست های واحد بیانجامد.
هلدینگ از کجا ظهور یافتند؟
معنا و مفهوم هلدینگ در دنیا تقریبا از ۵ دهه گذشته آغاز و با ظهور صنایع در ایران نیز شکل گرفته است. هلدینگ یا HOLDING کلمهای لاتین است که پس از دهه ۱۹۷۰ معنای واقعی خود را بدست آورده است. در دهه ۱۹۶۰ تعدادی از شرکتهای آمریکایی موقعیتهای خوبی کسب کردند، ولی وضع مالی جمعی دیگر از آن ها به شدت رو به زوال بود. شرکت جنرال الکتریک در دهه ۷۰ برای مقابله با رشد بیسود و مشکلات دیگری که ضمن برنامه ریزی با آن مواجه میشد، شیوه ای را ابداع کرد. این شرکت ۱۷۰ واحد خود را به ۴۹ بخش ساماندهی کرد و این گروهها زیرنظر ۱۰ مدیر ارشد که خود به تنهایی پاسخگوی مدیرعامل بودند، فعالیت میکردند. در این زمان هلدینگ متولد شد. پس بطور کلی می توان گفت که هر شرکتی که سهام مدیریتی یک یا چند شرکت دیگر را در اختیار داشته باشد، هلدینگ نام دارد. در شرایط پیچیده جهان امروز، اثرگذاری شرکتهای هلدینگ در بخشهای مختلف اقتصادی بسیار با اهمیت محسوب می شود. بسیاری از کشورها به اسم هلدینگ هایشان شناخته می شوند. به همین علت هم، اثربخشی فعالیت ها در اقتصاد نوین جهان به اثر بخشی راهبردی شرکتهای هلدینگ بستگی دارد. از این رو، سازمانهای توانا تمایل زیادی برای فعالیت در قالب هلدینگ و بهره گیری از توانایی های یکدیگر دارند تا بدین وسیله ضمن فائق آمدن بر مسایل و مشکلات خود به رقابت در سطح بالاتر و حتی رقابت در عرصه جهانی بپردازند
. شکل گیری نخستین هلدینگ در حوزه انرژی
دکتراسلامیان،مدیر عامل صندوق با ابلاغی نخستین مدیر هلدینگ صندوق را در ساختار جدید بر می گزیند.به این ترتیب دکتر علیرضا برادران مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری صندوق به عنوان مدیرعامل هلدینگ انرژی معرفی می شود. از نظر اسلامیان، بحث مهم در هلدینگ انرژی، ساختار مناسب، انتصاب مدیران لایق و انتخاب درست نقشه راه است.
اقتصاد تخصصی و افزایش بهره وری
علی رومی، مدیرعامل هلدینگ صنایع غذایی، کشاورزی و دارویی پس از برعهده گرفتن مسولیت جدیدخود، در گفت وگویی مهم ترین برنامه خود را افزایش توان و بهره گیری از سینرژی و هم افزایی همه شرکتهای هلدینگ در جهت منافع بازنشستگان اعلام می کند. وی تشکیل این هلدینگهای تخصصی را یکی از مهمترین و بهترین کارهای اقتصادی تیم جدید مدیریتی صندوق بازنشستگی کشوری اعلام کرد. از نظر مهندس رومی، این هلدینگ ها با ایجاد ساختارهای جدید و مبتنی بر سودآوری و تفکر اقتصادی خواهند توانست خواست اصلی سهامداران عزیز یعنی همان بازنشستگان گرامی را اجرایی کنند. وی ، تلاش برای ایجاد درک مشترک ساختاری و سازمانی برای ایجاد هم افزایی درون گروهی را سرلوحه کارهای این هلدینگ دانست و تاکید کرد که همه شرکتهای گروه، باید با ایجاد هم گرایی و تعامل سازنده و با ارتقای مهارتهای فردی و شاخصهای بهره وری و خالقیت در این جهت گام بردارند.
هلدینگ شناخته شده در بازار سرمایه
در راستای ساماندهی به شرکتهای زیرمجموعه و تشکیل هلدینگهای تخصصی صندوق بازنشستگی کشوری، هلدینگ صنعت و معدن نیز به مدیریت دکتراحمدرضا نیک کار اصفهانی راه اندازی شد. شرکت آتیه صبا یک هلدینگ تخصصی چند رشته ای شناخته شده در بازار سرمایه است که با استفاده از توان مدیریتی و سرمایه های در اختیار خود، بالاترین نرخهای سود ممکن را برای ذی نفعان یعنی صندوق بازنشستگی کشوری، در حوزه های صنعت و معدن، حمل و نقل گردشگری و مدیریت حاصل می نماید. شرکت آتیه صبا، سهامدار شرکت هایی مانند نفتکش و کشتیرانی جمهوری اسلامی و همچنین هتلهای ایرانگردی و جهانگردی است. دکتر نیک کار اصفهانی، استراتژی خود را در این هلدینگ جایگزینی فکر به جای هزینه عنوان می کند و می گوید: با تزریق فکر در مجموعه خود ثروت تولید می کنیم. ما بستر آن را با توجه به رفع تحریم ها داریم و کل شرکتهای زیرمجموعه می توانند پیشرفت شگرفی داشته باشند. در تلاشیم با چشم انداز مثبتی که دیده می شود از طریق سود دهی پروژه های مختلف بخشی از حقوق بازنشستگان کشوری را تامین کنیم.
تأسیس بانک در هلدینگ مالی
محمود طهماسبی، نیز مدیرعامل هلدینگ مالی، بانکی و امور سهام صندوق بازنشستگی کشوری است. هلدینگ مالی و بانکی به صورت تخصصی در زمینه بازار سرمایه، بیمه و بانک و لیزینگ فعالیت دارد. این هلدینگ مالی در دو بخش بازار سرمایه و بازار پول فعالیت می کند که شامل شرکتهای سرمایه گذاری و کارگزاری و تأمین سرمایه میشود. یکی از برنامه های مهم این هلدینگ علاوه بر فعالیت در حوزه های مورد نظر، تأسیس بانک است.
هلدینگ عمران و ساختمان
این هلدینگ نیز متعلق به صندوق بازنشستگی کشوری است که در سال ۱۳۷۵ تاسیس شده است. هلدینگ عمران و ساختمان تراز پی ریز پیرو اصالح ساختار کلان اقتصادی صندوق بازنشستگی کشوری از اجتماع شرکتهای عمرانی تابعه صندوق شکل گرفته و با هدف مدیریت سرمایه گذاری در پروژههای عمرانی و ساختمانی در قالب طرح و ساختEPCF ، خدمات ساخت و پیمان مدیریت ، با بهره گیری از خدمات شرکتهای مجرب داخلی و خارجی تأسیس و مشغول به فعالیت شده است. سید عباس هجرتی نیز از سوی مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری به مدیریت هلدینگ عمران و ساختمان صندوق منصوب شده است.
انتظارات مهم از هلدینگ ها
از آنجایی که سرمایه گذاری نیازمند منابع اقتصادی لازم است، اما متأسفانه صندوق بازنشستگی تاکنون از این منابع عملا محروم بوده است. اما به تغییر و تحولات داخلی و بیرونی نظیر تغییر مدیریت و سیاست ها در صندوق بازنشستگی در داخل صندوق و اجرای برجام و بازشدن فضای بین المللی در خارج از صندوق بازنشستگی، این امکان فراهم شده است تا ضمن اجرای برنامه ها و فعالیتهای تخصصی، علمی و حساب شده، در سطح بین المللی نیز از فاینانس ها و سرمایه گذاریهای بین المللی در حوزه مزیت ها و ظرفیتهای صندوق بازنشستگی کشوری استفاده شود.در سه دهه گذشته، تصمیمات متعدد و گاه ضد و نقیضی توسط مجلس و دولت گرفته شده است، که صندوق بازنشستگی به دلیل همین تصمیمات دچار یک چرخه اقتصادی منفی شده، اما با این وجود، با استفاده از هوش و ذکاوت و مدیریت درست میتوان کارهای بزرگی انجام داد که هلدینگهای شکل گرفته در صندوق بازنشستگی در این مسیر اثرگذاری غیرقابل انکاری خواهند داشت. تأکید مدیرعامل صندوق بر این است که موفقیت هلدینگ ها در انتخاب مدیران شایسته و خوب است و این مدیران باید از نیروهای لایق استفاده کنند. هیأت مدیره و مدیرعامل صندوق برای تصویب چنین طرح مهمی تلاش های بسیاری انجام داده اند تا موافقت و نظر مساعد هیأت امنای صندوق را با توجه به ملاحضات حقوقی و نگرانی هایی که نسبت به جایگاه صندوق داشته اند، به این طرح جلب نمایند، بنابراین انتظار این است که مدیرانی که در قالب جدید که قبول مسئولیت کرده اند از این امانت به خوبی مراقبت کنند. به نظر می رسد، آنچه در افق بلند مدت صندوق بازنشستگی و هلدینگهای تحت پوشش آن به ویژه با توجه به پیشنهادات و نظر ویژه دولت محترم در الیحه برنامه ششم توسعه به جایگاه صندوقهای بازنشستگی در کنار مسائل مهم آب و محیط زیست کشور شده است امید می رود با عمل به این برنامه و همچنین استفاده بهینه از ظرفیتهای بوجود آمده در هلدینگ ها و شرکتهای زیرمجموعه صندوق، در مجموع و در آینده ای نه چندان دور، شاهد بهبود وضعیت صندوق بازنشستگی کشوری و خروج از بحران آن باشیم تا نتیجه این امر مهم، رفاه و برخورداری بیشتر بازنشستگان عزیز و موظفین تحت پوشش آن باشد.
دور اندیشی عاقلانه در ظهور هلدینگ ها
حرکت و عزم مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری در جهت تخصصی شدن شرکت ها و دسته بندی آن ها به گروه های مشخص یا همان هلدینگ ها در شرایطی آغاز شد که پس از گذشت ۴۰ سال برای نخستین بار ساماندهی حوزه اقتصادی در دستور کار صندوق بازنشستگی کشوری قرار گرفته بود و بنابراین تلاش شد با اخذ مصوبه هیأت امنای صندوق بازنشستگی، شرکتهای زیرمجموعه به سمت دستگاههای تخصص محور و هلدینگ هدایت شوند و این حرکت به یکی از برنامههای اساسی هیأت مدیره، مدیرعامل، معاونین و تمامی مدیران صندوق بدل شد. صندوق بازنشستگی کشوری سه گروه شرکت را در زیرمجموعه خود دارد. گروهی از این شرکت ها به طور کامل متعلق به صندوق بازنشستگی هستند، در دسته ای دیگر صندوق، تنها عضو هیأت مدیره آنان است و در سومین دسته نیز صندوق سهام دار شرکت ها محسوب می شود. حدود ۷۰ الی ۸۰ شرکت در سال ۹۲ در اختیار صندوق بازنشستگی کشوری بوده است که در مجموع ۸۰۰ میلیارد تومان سوددهی داشتند و این عدد در مقابل حجم بدهی و مطالباتی که باید به یک میلیون و ۲۸۰ هزار بازنشسته کشوری پرداخت می شد، رقم ناچیزی بود. اما با توجه به اینکه بکارگیری و استفاده از مدیرانی که در حوزه فعالیت خود بهترین محسوب می شوند جزیی از سیاستهای صندوق بازنشستگی کشوری قرار گرفته بود، تلاش شد تا از ظرفیت و توانایی چنین مدیرانی در رأس شرکت ها و هلدینگ ها استفاده شود. در نتیجه تیم اقتصادی صندوق که در گذشته فاقد توانمندی لازم برای اداره دارایی های آن بود و در نتیجه آن، اصول شرکت داری و مدیریت هلدینگ به درستی تعریف و رعایت نمی شد، تغییرات عمده ای به خود دید و تقویت شد و حتی یک معاونت سرمایه گذاری در سطح صندوق بازنشستگی ایجاد شد تا در صورت شناسایی و ورود منابع جدید، این منابع به مسیری با بیشترین بازدهی ممکن هدایت شوند. با انجام این تغییرات مدیریتی و استفاده از نیروهای توانمند و در نتیجه حرکت به سمت تخصصی شدن تدریجی هلدینگ ها، سوددهی شرکت ها در همان سال اول ۴۰ درصد افزایش یافت تا جاییکه میزان سودآوری شرکت ها که در سال ۹۲ به ۸۰۰ میلیارد تومان می رسید، در سال ۹۳ به ۱۲۰۰ میلیارد تومان و در سال ۹۴ به ۱۵۰۰ میلیارد تومان رسید که اگر شرایط رکود و تورم در کشور حاکم نبود، این سودآوری ها به مراتب بیشتر بود. مدیرعامل صندوق، شکل گیری هلدینگ ها را تصمیم و طرحی عاقلانه می داند و تصریح می کند استفاده از سیستم فراگیر آی تی(IT )در تمامی شرکتهای تابعه، راه اندازی بانک اطلاعاتی مختص داراییهای ملکی صندوق بازنشستگی، ایجاد هم افزایی مناسب بین شرکت ها و بالارفتن میزان نظارت ها در سوددهی بیشتر شرکتهای تابعه صندوق بازنشستگی کشوری اثرگذار بوده است. بنابراین، در ساختارجدید شرکتهای صندوق بازنشستگی کشوری، شش هلدینگ تخصصی غذا، دارو وکشاورزی، عمران و ساختمان، صنعت و معدن، حمل و نقل وگردشگری، انرژی و مالی پیشبینی و تعریف شد، که تاکنون پنج هلدینگ آن راه اندازی شده است.
